ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ

Μητρικός θηλασμός

Το μητρικό γάλα αποτελεί τη φυσική τροφή των βρεφών. Τα αποτελέσματα εκτεταμένης πλέov έρευνας με τη χρήση βελτιωμένων επιδημιολογικών τεχνικών αλλά και μοντέρνων εργαστηριακών μεθόδων, αποδεικνύουν τα ποικίλα και αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού για το βρέφος, τη μητέρα και την ευρύτερη οικογένεια αλλά και για την κοινωνία. Τα πλεονεκτήματα αυτά οφείλονται τόσο στις τη διατροφικές  και ανοσολογικές ιδιότητες του μητρικού γάλακτος αλλά και στα ψυχολογικά, αναπτυξιολογικά  , κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντολογικά οφέλη από τον θηλασμό. Τα οφέλη αυτά είναι αντιστρόφως ανάλογα με το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο του πληθυσμού με αποτέλεσμα στις πιο  πτωχές αναπτυσσόμενες χώρες ο μητρικός θηλασμός να είναι θέμα ζωής και θανάτου. Στις αναπτυγμένες ,βιομηχανικές κοινωνίες δεν έχει βρεθεί συσχέτιση βρεφικής θνητότητας-μητρικού θηλασμού ,ωστόσο υπάρχει συσχετισμός με τη βρεφική νοσηρότητα όπως στις περιπτώσεις των γαστρεντερικών λοιμώξεων και της οξείας μέσης ωτίτιδας .Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες μετα-αναλύσεις σχετίζουν τον παρατεταμένο μητρικό θηλασμό με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και μικρότερο ΒΜΙ στην ενήλικο ζωή.   Αξίζει να σημειωθεί πως οι μητέρες που θηλάζουν έχουν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνου του στήθους και των ωοθηκών.

Η σύστασή του μητρικού γάλατος δεν είναι στατική, αλλά διαφέρει από μητέρα σε μητέρα, από μέρα σε μέρα, από θηλασμό σε θηλασμό, ακόμη και κατά την διάρκεια του ίδιου του θηλασμού κάνοντας κάθε προσπάθεια απομίμησής του ανέφικτη! Το μητρικό γάλα περιέχει βιοενεργές ουσίες και ανοσορυθμιστικά συστατικά που δεν περιέχονται στο γάλα της αγελάδας. Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας πάνω στον μητρικό θηλασμό στρέφεται σήμερα στη μελέτη αυτών των ουσιών.  Καμία προσθήκη και τροποποίηση του «ξένου» γάλακτος δεν μπορεί να το κάνει ισάξιο του μητρικού. Το ανθρώπειο γάλα ,εκτός από τα αμιγώς θρεπτικά συστατικά όπως οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λίπη, τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία περιέχει κάποια, μοναδικά για το ανοσοποιητικό σύστημα,  στοιχεία όπως  ΙgΑ, ολιγοσακχαρίτες, λακτοφερρίνη, λυσοζύμη, νουκλεοτίδια,  γ-ιντερφερόνη, λευκοκύτταρα ,κυτοκίνες και αλλά. Το μητρικό γάλα επίσης περιέχει απαραίτητα λιπαρά οξέα, ορμόνες, ένζυμα, αυξητικούς παράγοντες, πολυαμίνες και άλλα βιο-συστατικά που ενδεχομένως συμβάλουν  και αυτά στη σημασία του μητρικού θηλασμού.

Η ιδανική διάρκεια του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού αποτελεί  θέμα έντονης συζήτησης και αντιγνωμίας μεταξύ των ειδικών. Οι οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας είναι σαφείς: «Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός είναι η ιδανική και πλήρης διατροφή για τους έξι πρώτους μήνες της ζωής. Ο μητρικός θηλασμός πρέπει να συνεχίζεται τουλάχιστον για 12 μήνες, και μπορεί να συνεχισθεί για όσο διάστημα το επιθυμούν η μητέρα και το παιδί». Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συστήνει μητρικό θηλασμό για τουλάχιστον τα δυο πρώτα  χρόνια της ζωής. Τελος η Ευρωπαϊκή Εταιρία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN) θεωρεί ασφαλή την  εισαγωγή στερεών ή υγρών τροφών πέρα από τον μητρικό γάλα μετά την 17 και πριν την 26 εβδομάδα ζωής. 

Τα πλεονεκτήματα του θηλασμού για το παιδί και τη μητέρα είναι ευρέως γνωστά. Τα χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στη χώρα μας δεν οφείλονται στην άγνοια των πλεονεκτημάτων αυτών. H
πρόθεση θηλασμού των ελληνίδων υποψήφιων μητέρων, σύμφωνα με τις ιατρικές εργασίες, είναι 90%. Μετά τον τοκετό, το 80% των μητέρων ξεκινάει να θηλάζει, όμως το ποσοστό αυτό πέφτει ραγδαία τον δεύτερο μήνα, για να φτάσει στο ποσοστό του 4% αποκλειστικού θηλασμού στο πρώτο εξάμηνο της ζωής. Κάποιοι λοιπόν χειρισμοί οδηγούν τις γυναίκες σε υπογαλακτία ή και, το συχνότερο, σε φαρμακευτική διακοπή του θηλασμού. Ποσοστά ευθύνης αποδίδονται σε λανθασμένες συμβουλές μαιευτήρα και παιδιάτρου, στην έλλειψη ειδικών συμβούλων θηλασμού, στο κάπνισμα της μητέρας, στην εργασία της και βέβαια στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κουλτούρα θηλασμού στην ελληνική κοινωνία.

11^Ο  ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ