Από τον Δημήτρη Δελή, Παιδίατρος στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. Και Α. Κυριακού»
Η οξεία λαρυγγίτιδα είναι ένα από τα πιό συχνά νοσήματα του ανώτερου αναπνευστικού κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής. Οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη, κυρίως από τους ιούς της παραγρίππης και εκδηλώνεται πιό συχνά στο τέλος του φθινοπώρου και το χειμώνα. Ο υπεύθυνος ιός προκαλεί οίδημα στην υπογλωττιδική περιοχή του λάρυγγα και στις φωνητικές χορδές με αποτέλεσμα τη δημιουργία βραχνάδας και το στένεμα του αυλού του λάρυγγα.
Η κλινική εικόνα της λαρυγγίτιδας είναι τυπική και δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη διάγνωση. Πολλές φορές προηγούνται συμπτώματα κοινού κρυολογήματος όπως συνάχι, βήχας ή πυρετός. Αξίζει να τονισθεί ότι η οξεία λαρυγγίτιδα δεν συνοδεύεται συνήθως από υψηλό πυρετό. Το παιδί ξαφνικά, ιδίως τις νυχτερινές ώρες, εμφανίζει έναν άγριο βήχα που θυμίζει γαύγισμα σκυλιού (υλακώδης βήχας). Η φωνή ή το κλάμα των μικρότερων παιδιών εμφανίζουν χαρακτηριστική βραχνάδα. Αρκετές φορές η αναπνοή γίνεται θορυβώδης στη φάση της εισπνοής (εισπνευστικός συριγμός) ενώ πιο σπάνια ο μικρός ασθενής παρουσιάζει δύσπνοια.
Η αιφνίδια εκδήλωση των εντυπωσιακών αυτών συμπτωμάτων συχνά πανικοβάλλει τους γονείς και τους δημιουργεί την εντύπωση ότι το παιδί τους δεν μπορεί ν’ αναπνεύσει. Στην πραγματικότητα, τις περισσότερες φορές παρ’ ό,τι η αναπνοή είναι θορυβώδης, δεν μειώνεται η είσοδος του εισπνεόμενου αέρα στους πνεύμονες. Η οξεία λαρυγγίτιδα είναι συνήθως αυτοϊώμενη ιογενής λοίμωξη και τα συμπτώματά της διαρκούν λίγες ημέρες. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε λίγες ευτυχώς περιπτώσεις, δεν μπορουν να δημιουργηθούν προβλήματα. Είναι έτσι πολύ σημαντικό να μπορούμε να αξιολογήσουμε τη βαρύτητα της καταστάσεως και να αποφύγουμε τις οποιεσδήποτε ενέργειες πανικού.
Αμέσως μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων πρέπει να προσπαθήσουμε να καθησυχάσουμε το παιδί το οποίο συχνά είναι φοβισμένο. Τα μικρά βρέφη ή νήπια καλό είναι να τα πάρουμε στην αγκαλιά μας με ήρεμες κινήσεις, αφού το κλάμα επιδεινώνει τα συμπτώματα. Το υγρό περιβάλλον χρησιμοποιείται παραδοσιακά γιά την ανακούφιση των συμπτωμάτων, παρ’ ό,τι αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά. Ένας καλός τρόπος είναι να βγάλουμε το παιδί στη βεράντα του σπιτιού ή να ανοίξουμε το παράθυρο. Επίσης μια βόλτα γύρω από το σπίτι ή με το αυτοκίνητο, μπορεί να ηρεμήσει το παιδί και να εξαλείψει τα έντονα συμπτώματα. Άλλοι τρόποι που χρησιμοποιούνται γιά να αυξηθεί η υγρασία του περιβάλλοντος είναι η δημιουργία υδρατμών στο μπάνιο από το καυτό νερό του θερμοσίφωνα ή η τοποθέτηση μιας κατσαρόλας με καυτό νερό κοντά στο παιδί. Οι μέθοδοι αυτοί δεν φαίνεται να προσφέρουν κάτι περισσότερο και αντίθετα μπορεί να αυξήσουν το άγχος του παιδιού και των γονέων.
Τις περισσότερες φορές τα απλά αυτά μέτρα ανακουφίζουν τα συμπτώματα. Όταν δεν ακούγεται θόρυβος κατά την ήρεμη αναπνοή τα πράγματα δεν είναι ανησυχητικά, έστω κι αν συνεχίζεται ο υλακώδης βήχας. Αντίθετα, όταν ο εισπνευστικός συριγμός συνεχίζεται ή ακόμα χειρότερα όταν υπάρχουν σημεία αναπνευστικής δυσχέρειας είναι φρόνιμο να ματαφερθεί το παιδί στο νοσοκομείο. Συμπτώματα δύσπνοιας είναι η πολύ γρήγορη αναπνοή και οι εισολκές, δηλαδή να «βουλιάζουν» τα μεσοπλεύρια διαστήματα και η κοιλιά του παιδιού.
Τα τελευταία χρόνια τα σοβαρά επεισόδια λαρυγγίτιδας αντιμετωπίζονται με επιτυχία στο νοσοκομείο με τη χρήση φαρμάκων όπως η επινεφρίνη και τα κορτικοειδή. Τα φάρμακα αυτά είναι αποδεδειγμένα πολύ αποτελεσματικά στις σοβαρές περιπτώσεις λαρυγγίτιδας με μεγάλη απόφραξη του λάρυγγα. Η επινεφρίνη ή αδρεναλίνη χορηγείται με εισπνοές μέσω ειδικού νεφελοποιητή και συνήθως βελτιώνει άμεσα την έντονη δύσπνοια. Το φάρμακο αυτό πρέπει να χορηγείται σε νοσοκομειακό περιβάλλον κάτω από ιατρική παρακολούθηση. Τα κορτικοειδή (συνθετικές μορφές κορτιζόνης) έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά και αποδεδειγμένα όχι μόνο βελτιώνουν τα συμπτώματα αλλά αποτρέπουν την επιδείνωση της κλινικής εικόνας.
Η χορήγηση κορτικοειδών έχει διαπιστωθεί ότι είναι ωφέλιμη και στις περιπτώσεις ήπιας ή μέτριας λαρυγγίτιδας. Η ευρεία χρήση των κορτικοειδών τα τελευταία χρόνια έχει συμβάλλει μάλιστα στη σημαντική μείωση των εισαγωγών στα νοσοκομεία. Η βουδεσονίδη (Pulmicort) είναι ένα συνθετικό κορτικοειδές που χορηγείται με εισπνοές και δρα κατευθείαν στο λάρυγγα. Η χορήγηση μιάς μόνο εισπνοής έχει διαπιστωθεί ότι βελτιώνει σημαντικά τα συμπτώματα Η χορήγηση της βουδεσονίδης γίνεται με ειδικό νεφελοποιητή ο οποίος βέβαια δεν είναι εφικτό να υπάρχει σε κάθε σπίτι. Στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, στα κέντρα υγείας αλλά και στα ιδιωτικά ιατρεία η χορήγηση μίας εισπνοής βουδεσονίδης είναι η κύρια μέθοδος αντιμετώπισης της λαρυγγίτιδας. Στη συνέχεια τα παιδιά που δεν παρουσιάζουν σημεία αναπνευστικής δυσχέρειας επιστρέφουν στο σπίτι τους αποφεύγοντας τη νοσηλεία.
Η Δεξαμεθαζόνη είναι ένα άλλο ισχυρό κορτικοειδές που έχει παρόμοια κλινική αποτελεσματικότητα με την βουδεσονίδη. Το φάρμακο αυτό χορηγήθηκε αρχικά με ενδομυϊκή ένεση η οποία όμως είναι δυσάρεστη εμπειρία γιά τα παιδιά. Το κλάμα μάλιστα από την ένεση επιδεινώνει παροδικά τα συμπτώματα της λαρυγγίτιδας. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι η χορήγηση της δεξαμεθαζόνης από το στόμα είναι το ίδιο αποτελεσματική και καθιερώθηκε η χορήγησή της. Στη χώρα μας κυκλοφορεί με τη μορφή σταγόνων (Soldesanyl) και μπορεί να χορηγηθεί στο σπίτι μετά από συννενόηση με το γιατρό.
Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι σπάνιο ένα μικρό παιδί να εμφανίσει ξαφνικά βραχνάδα, υλακώδη βήχα ή θορυβώδη αναπνοή. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα αυτά που χαρακτηρίζουν την οξεία ιογενή λαρυγγίτιδα θα υποχωρήσουν από μόνα τους. Αυτό που απαιτείται από τους γονείς είναι η επίδειξη ψυχραιμίας και η αποφυγή ενεργειών που μπορεί να επιδεινώσουν την ανησυχία του παιδιού. Το υγρό περιβάλλον συνήθως βελτιώνει εντυπωσιακά τα συμπτώματα. Η χορήγηση σταγόνων δεξαμεθαζόνης μετά από συννενόηση με το γιατρό μπορεί να βοηθήσει. Προσοχή όμως! Εάν η αναπνοή εξακολουθεί να είναι θωρυβώδης, εάν υπάρχουν σημεία δύσπνοιας ή εάν το παιδί έχει ψηλό πυρετό θα πρέπει άμεσα να ζητηθεί ιατρική βοήθεια.
Πηγή: Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία
